طنز-کوپن وئره نین یولداشی

یولداشیم تعریف ائدیردی کی 1376 نجی ایده چون محمدخاتمی  میلت اوچون تانینمیش بیر شخصییت دئییل دیر بونا گوره کی تانینسین و پریزدنت سئچگیلرینده برنده اولسون ، جنگ زامانینین باش باکانی (نخست وزیری) میر حسین موسوینین عکسینی اوز عکسینین یانیندا وورموشدو ، سن دئمه کی میلتین ده بو باش باکاندان او زامان کوپنله ارزاق وئرمک برنامه سینه گوره چوخ خوش خاطیره لری واریمیش . دوستوم دئییر کی سئچگیلره بیر نئچه گون قالمیش شهریمیزه (گرمی یه)گئددیم. اورادا منیم قوجا بیر بویوک ننه (خان ننه م ) واریدی (یازینی اوخویانلار دئسین الله رحمت ائله سین!) خان ننه مه یاخینلاشیب سوروشدوم:آی ننه سن راییوی کیمه وئره جکسن ، خاننه بارماقین خاتمی ایله موسوینین بیرلیکده اولان شکیلینی نیشانه توتوب دئدی: بالا من اوز اییه ییمی او کوپن وئره نین یولداشینا وئره جه یم!

املاء درسی

"بیزلر درد چکمک اوچون یوخ ، بلکه دردلری آرادان قالدیرماق اوچون یارانمیشیق"

سونولور (تقدیم اولونور) : عزیز دوستوم ، اکبرین بویوک روحونا

بو حیکایه رئال (واقعی) بیر یاشامین حیکایه سی دیر، حیکایه ده تصویر اولونان دوروم هله ده دوام ائتمکده دیر و آنادیلینه تحصیل آلماق و یازیلیش الیفباسی مسئله سی چوزولمه یینجه (حل اولونمایینجا) ایدامه تاپاجاق.

سحر ساعات 7.5 دا اکبر مدرسه یه یوللانیر ، بیر آن بئله دایانمادان اوزونو مدرسه یه یئتیر مک ایسته ییر.نیه کی بیلیردی دایانسا باشماقلارینین اوستونده اولان قار ارییب آیاخلارینا توکوله جک. اورنمک اوچون ایچه ریسینده  بویوک بیر هوس وار. درس اوخوماق و اطرافیندا نه لر کئچدیینی بیلمک ایسته ییردی. ا اوندا بو هوس ساده بیر موقایسه دن قایناقلانیردی (نشات تاپیردی) ، بیر اوزونون و عائله سینین دورومونا باخیردی ، بیرده درس اوخویان و سوادلی اینسانلارین دورومون گوروردی،ایجتماعی طبقه نین نه اولدوغونو بیلمه دن اونو ده ریندن حیس ائدیردی. انشتین دئییر : "حقیقت بیر شی دیر کی تجروبه اولوناندان سونرا ، تجروبه سیناقیندان (امتحانیندان) باشی اوجا چیخا" . سوادلی اینسانلارین دونیالارینین و یاشام (زندگی) طرزلرینین بوتونلوکله فرقلی اولماسی  بیر حقیقتیدی کی  اکبر اونو یاخشی باشا دوشوردو. بو حقیقتی اکبرین اطرافیندا اولان بعضی اینسانلار چیلپاق و آچیق شکیلده سوررئالیزم ادبیاتی دیلیله اوشاقلارینا بو جومله ایله دائم دئییردیلر : اوغول درس اوخو اوزووه گوره آدام اول ، درس اخوماسان حامال اولاجاقسان.

 باشماقلارینین قارین سیرکه له ییب کیلاسا گیردی. عباس ایله داوود نفت سوباسینین (بخاریسینین ) یانیندا دایانیب صحبت ائدیردیلر. عباس کیلاسین مبصری ایدی و صبح هامیدان تیز کیلاسا گلن او اولاردی . سرور ایسه درس اوخوماقدان باشقا هر ایش الیندن گلیردی و هامی اونو درس اوخوماماق اورنه یی (الگوسو) حساب ائدیردی .اما کیلاسین آخرینده اوتوران داوود باشقا بیریدی ، او اکبرین قهرمانی ساییلیردی.داوود چوخ دانیشمازدی ، هر مسئله نی اینجه لردی (تجزیه و تحلیل ائدردی)، درین و معنالی باخیشلاری واریدی ، باشقا اوشاقلارا بیر آتا کیمی ایدی ، اوشاقلار آراسیندا دالاشما اولان دا ، او یوخاری تجزیه و تحلیل گوجونه مالیک اولان بیر حقوقدان  کیمی همیشه حقی تشخیص وئریب و بیر عادل قاضی کیمی  رای وئرردی ، داوود نظرین دیینده ن سونرا سوچلو (گوناهکار) و سوچسوز طرف هر ایکیسی نه ائتدیکلرینی دوشونوب و آرام اولاردیلار و اوندان سونرا حوکمو اوزلری وئرردیلر، اوشاقلاردا هامیسی اونو سئوردی ، اکبردن ایکی یاش بویوک ایدی اما بونا باخمایاراق اکبر آرزو ائدردی بویوینده داوود کیمی شخصییتلی بیر اینسان اولسون. اون ایکی یاشی اولماسینا باخمایا راق سانکی قوجا بیر فرزانه اینسان یاشاییردی داوودون ایچینده.

ساعات 8.15 ایدی ، داها اوشاقلار هامیسی یئرلرینده اوتورموشدولار ، عباس بیر نئچه نفرین آدین قارا تاختایا (تخته سیاها) یازمیشدی و اوشاقلارا هده –قورخو گلیردی کی اگر یئنه سس سالساز آدینیزین قاباغینا بیر ضربدر ووراجاغام ، بو سوزلری دئییردی اما اوره یینده هیچ کسین تنبیه اولونماسین ایسته میردی. ائله اونا گوره ده همیشه بیر نقشه سی وار ایدی ، سیلگی (پاک کن ) الینده قارا تخته نین قاباغیندا دایاناردی و اورتمن (معللیم) ایچه ری گیردیی زامان تئز آدلاری سیلیب ، گئدیب یئرینده اوتوراردی.  

قاپی اوچ دفعه چالیندی و یاواشجا آچیلدی ، بیر لحضه هامی ساکیت اولدی و معلیم ایچه ری گیردی ، آقای علی دوست اونلارین معللیمی ایدی و اوچ ایلیدی او کندده درس اوره دیردی. اونو باشقا معللیملردن آییران بیر یونو (جهتی) وارایدی و اودا بو کی اوشاقلار لا ائله داورانیردی (رفتار ائله ییردی ) کی سانکی اونلار بویوک و چوخ یوخاری شخصیت صاحیبی اولان اینسانلار ایدیلار.

آقای علی دوستون اوزونده غم و الینده بیردسته کاغیذ وارایدی. بو صحنه نی اکبر دفعه لرجه گورموشدی و چوخ سئودیی اینسانی بویله گورمه سینه گوره چوخ اوزولموشدو (ناراحات اولموشدی) ، اورتمه نینی  او حالدا گورنده باشا دوشوردو کی یئنه ده اونون الینده اولان کاغیذلار املاء ورقه لری و یئنه ده آلینان چوخ آز نومره لردی.

آقای علی دوست یئرنده اوتوروب ، دیرسکلرین (آرنج) میزین اوستونه قویوب ، اللرین چنه سینه دایییب بیر نئچه دقیقه درین فیکره گئتدی. سونرا باشینی قالدیریب توتقون بیر سسله دئدی اوشاقلار املاء ورقه لرینیزی ایصلاح ائلامیشم هر کس آدین اوخویورام گلسین ورقه سین آپارسین. چون ایسته میری هیچ کس اوبیریسینین نومره سین گورسون و آز آلدیغینا گوره اونو تحقیر ائله سین اوچ نفرکی اول نومره لری آلمیشدیلار آدلارین سسله دی: اکبر 19 ، طاهر 18 و حسین 17.5 بونلار اول نومره لری آلیبلار ، اوشاقلار دوستلاریزی آلقیشلایین (تشویق ائدین) گلسینلر ورقه لرین آپارسینلار. اکبری بویوک بیر غم بوروموشدی ( اطرافین آلمیشدی) او چوخ زامان املاء درسینده اول نومره نی آلاردی اما هر دفعه ورقه سینی آلماق اوچون گئدنده آیاقی گلمزدی ، ائله بیل کی او نتیجه نی بو آلماییب و اوزگه سینین حققینی اونا وئریللر ، اوتاناردی . بئله دوشونردی کی او یوخاری نومره لر داوودون نومره لریدی اونا وئریللر  . ورقه نی آلاندان سونرا باشین یوخاری قووزامازدی ، قورخوردی گوزلری داوودون گوزلرینه ساتاشسین و داوود دورسون دئسین کی سن منیم نومره می اوغورلاییبسان.

بو قورخو سبب سیز دئییل دی ، آخی داوود ریاضی درسینده بیر نابغه ساییلیردی ، هامی اوشاقلار بیر رقیمی ضربده قالدیقلاری زامان او ایکی و حتی اوچ رقمی ضربی و تقسیمی بیر لحضه نین ایچینده حسابلاردی و بیر طرفده ن ده اکبر اوچون چوزومو (حللی) چوخ چتین اولان اجتماعی مسئله لرین چوزم یولونو راحت دییه ردی بیر جومله ده دئسک او فیکیرلشمه یی باشاریردی . اکبر کی کیلاسین بیرینجی شاگیردی ایدی اونون قاباغیندا اوزون چوخ عاجیز حساب ائده ردی. اما داوودون دا بیر آشیلین دابانینا تای ضعف نقطه سی وار ایدی. و اودا فارسی و خصوصا املاء درسلری ایدی . املاء درسینده لاپ آز نومره نی آلاردی .

حسین ورقه سینی آلاندان سونرا ، معلیم داها نومره لری اوخومادی و همکیلاسلار بیر بیرینین نومره سینی بولمه سین دییه اونلارین تک تک آدلارین سسله ییب ورقه لرینی اللرینه وئریردی. بیر لحضه آقای علی دوستون حالی اولکیده ن ده کدرلی اولدو ، اوزو قیزادری باشین آشاغی سالیب وبیر لحضه اوچون گوزلرین یومدی  ، بو دورم اونو گورسه دیردی کی گوزونون قارشیسندا اولان ورقه داوودون ورقه سیدی ، معللیم داوودون آدین سسلیه بیلمیردی سانکی اوزو آز نومره آلمیشدی اوتانیردی. حزین بیر سسله چاغیردی: داوود . کلاس سکوت ایچینده ایدی. داوود ارنست همینگویین "قوجا کیشی و دنیز " آدلی کیتابینین قهرمانی کیمی آغیر و یورغون آددیملارلا تخته سیاها دوغرو یوللاندی. کیتابدا اولان قهرمان ایله داوودون بیر فرقی وار ایدی ، اورادا اولان قهرمان چوخلی چالیشیب اما نتیجه الانمایاندان سونرا دئییردی: "من نابود اولدوم اما یئنیلمه دیم( شکست یئمه دیم)" داووددا چوخ چالیشیردی املاء درسینده بیر نتیجه آلسین اما هرنه ائدیردیسه سونوج الا بیلمیردی و فرق بو کی بورادا بیر قورخو وارایدی کی داوود نه تکجه نابود اولا بلکه یئنیله (شکست ییه) بو آنلاما (مفهوما) کی داها چالیشماق ایسته میه .

یازین ایکینجی آیی ایدی سیناقلارا بیر آی قالیردی ، اکبر هر یئرده بیر بهانه ایله داوودا یاخینلاشیب اونونلا ایملا درسینی چالیشماق ایسته ییردی ، داووددا ایشینین چوخ اولماسینا باخمایاراق ، صداقت آیناسینابنزه ین، اکبرین اوزونه باخیب ، احتیرام و تشکور انلامی داشییان بیر گولومسه مه ایله دئیه ردی اولسون گل باشلایاق.هر ایکیسی ده نهایت قدر چالیشیردیلار ، اکبر بو ایشین ( ایملاء نین دوز یازماقین) بیر نقصی اولدوغونی حیس ائدیردی آما اونون نه اولدوغونو بیلمیردی و اوزوندن سوروشوردو : نیه گره ک داوود کیمی زرنگ بیر اینسان ایملاء یازا بیمه یه؟ بو سوغوسو همیشه جوابسیز قالیردی اما دییللر "سون اولن امید اولار" اونا گوره ده هیچ واقت امودسوز اولموردی و چالیشیردی بو اومود ایله کی بیر گون دوستو ایملا درسینده قبوللوق نومره سی آلاجاق.

سیناقلار باشلانمیشدی  چهارشنبه ساعات اون ایدی اوشاقلار هامیسی اوز یئرلرینده اوتورموشدولار آغ ورقه لر پایلاندی ناظیر دئدی کی اوشاقلار آدلاریزی ورقه لرین اوستونه یازین قرآن اوخوناندان سونرا ایملا دئییله جک ، قرآن اوخونوب قورتاردی اکبر سون اولاراق چونوب داوودا باخدی تا اونا اوره ک وئرسین ، داوود اوزونه بویوک ایناملا اکبرین اوزونه گولومسه دی و گوزلرینی بیر لحضه بو معنی کی سن آرخایین اول یوموب آچدی ، اکبرین خیالی بیر آزدا اولسون راحات اولدی. هر بیر جوله ایکی دفعه دئییلیردی

سالونون اورتاسیندا اولان معللیم بردفعه اوجادان اوخویوردی و اونون آردینجا (اوندان سونرا) کیلاسداکی اوشاقلار اوچون همان جمله نی بیر آیری نفر تکرار ائدیردی.

بیر ساعات سونرا اوشاقلار هامیسی بیرلیکده سالوندان چیخیب ائولرینه یوللانیردیلار. اکبر مدرسه نین حیه طینده دایانیب داوودو گوزله ییر دی. سالوندان چیخان کیمی اونا یاخینلاشیب دئدی: نجور یازدین؟ داوودون گوزلری گولوردی احترام و تشکور آنلامی له اکبرین اوزونه باخیب دئدی:اللرین آغریماسین .داها هئچ نه دانیشمادان یولا دوشدولر. املاء سیناقی سون سیناق ایدی . و ایندی یاشلارینین آز اولماسینا باخمایاراق ایکی بویوک و مسئولیت لی اینسان آیری و داها بویوک بیر سیناق اوچون حاضیلاشیردیلار، معاش دغدغه سی ، اطرافلارین دا اولان اینسانلارین دردلری و سورونلاری اونلارین اوشاق اوره کلرین آغریدیردی و ایراده لرین داها چوخ چالیشمایا آرتیریردی. قهوه خانا قاباغیندا آیریلدیلار و ایکی ساعات سونرا اونلار یئکانین دئم(دیم) زمی لرینه یولاناجاقلار ، او یئرلری کی اوردا چوره ک طبیعتین ال وئریم شرایطی نتیجه کولگه سینده یوخ ، بلکه اینسانلارین ایراده سی ساحه سینده تورپاقدان و داشدان چیخیر!

 پاییز فصلی گلمیشدی مهر آینین بیرینجی گونو ایدی ، اوزله رینی گون یاندیرمیش اوشاقلار هامیسی کیلاسا توپلاشدیلار .اورتا تحصیل دونه می نین ایک صینیفی (کلاس اول راهنمایی) کیلاسین قاپیسینین باشیندا یازیلمیشدی. اون بئش نفر همکیلاسدان بئشی گلمه میشدی و اونلارین ایچینده داووددا واریدی. اکبرین گوزلری داوودو آختاریر دی داوودون گلمه مه سی اوره یینده بویوک بیر قورخو یارادیردی ، ایملا آدلی قورخونج بیر دئوین قورخوسو ، داوودون مردود اولماسینین قورخوسو ! پنجره دن ائشیگه باخدی بوتون بیر ساعاتی. کیلاسلار موشخص اولدی کیتابلار پایلاندی و اوشاقلار ائولرینه دوغرو یوللاندیلار.

یولو گله گله طاهیر اکبره یاخینلاشیب دئدی : اگر ائوه گئدیرسن گل با هم گئداخ .اکبر دئدی: یاخجی گئداخ. یولو بیرلیکده گئده ره ک تازا کیلاسدان صحبت آچدیلار سرورین و فرمانین مردوود اولماسیندان و... بیردن اکبر سسی توتولموش حالدا سوروشدی داوودان نه خبر؟ طاهیر چوخ فیکیرلشمه دن دئدی: هئچ خبریم یوخدی اما فیکر ائلییره م هله یایلاقدان قاییتماییبلار، همیشه داوود اوچ دورت گون اولی گلمز. اکبرین بیر آز خیالی راحاتلاشدی باشین قوزادی تا طاهرین بو سوزلرین ائشیدندن سونرا ایچه ریدن درین بیر نفس آلسین ، بیردن گوزلر ساتاشدی داوودون گوزلرینه. اکبر قورخو و اومود ایچینده یاشاییردی هله دونوب قالمیشدی یئرینده .طاهیر گوردو اکبردن بیر خبر چیخمادی تئز الین اوزاددی داوودا دوغرو و سوروشدو : داوود نه خبر نیه کیتابلاری آلماغا گلمه دین ؟ سن کی کندده سن ، ایندی ده گئدیب الا بیلرسن. داوود پوزغون بیر حادا سول الینده کی زنبیلی دووارین دیبینه قویوب دئدی: من دا گله بیلمه یجه یم . قبول اولا بیلمه دیم ، ایملادا 4 و فارسی دا 8 آلمیشام. ایندی داها اکبرین نه دانیشماغا سوزو و نه ائتمه یه بیر ایشی قالمیشدی. آخی او نه ائده بیلردی ، نجور یالانداندا اولموش اولسون اونا اومود وئره بیلردی. او ایل داوودون اوچون جو ایلی ایدی پنجم کیلاسیندا درس اوخوماق او زامانلار اوچ ایل بیر کیلاسدا در س او خویانا سه ساله دییردیلر. یعنی داوود اوچون تحصیلین سون منزیلی ایدی. ایدامه سی وار...

آماج و آراج (هدف و وسیله)

یاز     بو یازیمیزدا ایسته ییریک بیر سوالا جواب وئره ک و اودا بو کی نیه بشری و اینسانی مکتبلرین وورقولادیغی هدفلره ایجتیماع  یئتیشه بیلمیر؟

بیر اخلاقسیزلیغی آرادان قالدیرماق اوچون ویا اونون تکرار اولونماسینی آزاتماق اوچون بیر سرا قانونلار تصویب اولونور، اینسانلاری و توپلومو اخلاقا دوغرو یونه تمک اوچون دینلر گلیر و مکتبلر یارانیر. بیر ایقتیصادی دیده رگینلیکده ن قورتولماق اوچون بیر سیرا استراتژی لر چیزیلیر و... 

اما تاسوفله چوخلو توپلوملاردا و چوخلو اینسانلار آراسیندا ، بیر گون بئله او نازیل اولان دینین و یا او یازیلان یاسانین (قانونون) اوستونده ن کئچمه میش او دینین و یا او قانونون و یا ارایا قویولموش بیر یولون ، یارانیش فلسفه سی اینسانلارین بئینینده ن سیلینیر و اونلاردان قالان یانلیز بیر قابیق اولورو شاید دینلرین و قانونلارین گوزل جومله لری دیللرده دولانا انجاق ایجتماع دا اونلاردان هیچ بیر خبر یوخدی .

بونلارین هامیسینین عیللتی نه اولا بیلر؟

جسارتله دئمک اولار کی بونلارا سبب اولان آراجین (وسیله نین) زامان کئچدیکجه آماجا (هدفه)چئوریلمه سی و یا آراجین دوز ایستیفاده اولونما ماماسی دیر.

 اورنک (نمونه) اولاراق ایسلام دینینین دوغولوش دورومونو نظرده ن کئچیره ک : عربستاندا نه لر کئچیر؟ جهالت حاکیمدی ، قیز اوشاقلاری دیری دیری گومولوللر ، عدالت یوخدور ، اینسانلار طبقه لره بولونوللر و بیرجومله ده دئسک اخلاقسیزلیک چوخ حدسیز شکلینده حاکیمدیر. بو زاماندا بیری گلیر و دئییر بیر بیریزه تهمت وورمایین ، غیبت ائتمه یین ، علمه دیر وئرین قیز اوشاقلارینا احتیرام ائدین و حداقل لری توپلومدا یاشایان اینسانلارا تامین ائدین و... ، 1400 ایل سونرا بو ساده و گوزل سوزلردن باخاق گوره ک نلر قالیب؟

اونلارجا مذهب وجودا گلیر هر بیری اوزلری اوچون محکم ساییلان دلیللرله اوزلرینین حقلی اولدوغونو حساب ائدیللر و چوخ چتینلیکله باشقا مذهبلرله یاناشماق ایسته ییللر و ایش اورایا قدر چاتیرکی بیر اولکه ده اولان مذهبی آزلیقلار اولیه اینسانی حاقلاریندان بئله محروم اولوللار. و بو آزلیقلار آراسیندا دوغولان کورپه اوشاقلار دینین و مذهبین نه اولدوغونو بئله آنلامادان اونون یانلیش ایستفاده اولونماسینین قوبانیسینه چئوریلیللر. آچیق سوزله دئسه ک دین گلمیشدی او اوشاقلار اوچون یاشام برنامه سی اولسون ، اما ایندی گورونوراونلار اوچون بیر اولوم  سناریوسونا چئوریلیر. و بونون نه ده نی ده دینی فلسفه سینین باشا دوشولمه مه سینده ن قایناقلانیر. (یعنی دین آدلی بیر برنامه دن و یا وسیله دن دوز ایستیفاده اولونمور).

  بیر باشقا اورنک:

میلت تعریف اولوناندان سونرا ( بیر اینسانی مجموعه کی اورتاق نژادان اولوب و اورتاق دیل ، کولتور و کئچمیشلری وار و... ) بو میلتین آراسیندا میلتچیلیک آدلی بیر مفکوره یارانیر ، بو مفکوره اساسیندا یوخاریدا سایدیغیمیز اورتاقلیقلاردان یارارلاناراق میلت بیرله شیر و ایره لیله ییشی اوچون پلانلار چیزیلیر ، ایستیقلال اوچون موباریزه آپاریر و بیر جومله ده دئسه ک وار اولماغی باشاریر. پس دئمک اولار کی میلتچیلیک بیر آراجدیر

بو

..... آردی وار